Praktijk de Bovenkamer weet raad...
Beste Bovenkamer, ik heb iedere winter last van een winterdip. Het begint al in november, december. Ik sleep me de dagen door en kom voor mijn gevoel pas weer tot leven als de narcissen gaan bloeien en de zomertijd begonnen is. Maar niet vóórdat het eerst nog erger is geworden. Stijve spieren, lusteloosheid te moe om echt te kunnen genieten van de eerste lentezon. Hoe komt dat toch? En wat kan ik eraan doen?
Groetjes, Gonda.
Deze vraag kreeg ik onlangs. En praktijk de Bovenkamer weet raad.
Beste Gonda,
Je vraag zal voor veel mensen heel herkenbaar zijn. De winters in Nederland zijn donker en eigenlijk te lang voor de meesten van ons.
Laten we eerst eens kijken wat er eigenlijk met ons gebeurt in de winter.
Licht en je biologische klok
In de winter is er veel minder daglicht dan in andere seizoenen. Minder en korter. Dus je hebt minder uren licht en als het licht is is het daglicht ook nog eens veel minder sterk. Onze interne biologische klok wordt dagelijks bijgesteld door middel van het daglicht dat op ons netvlies valt. In de winter zien we soms helemaal geen daglicht, of maar een klein beetje. En ons lamplicht is bij lange na niet sterk genoeg om hetzelfde effect te hebben. Daardoor maakt ons lichaam meer melatonine en voelen we ons lusteloos en moe.
Wat kun je er vervolgens aan doen?
Als je weet van dat licht en van je interne klok, dan snap je dat het opzoeken van daglicht heel belangrijk is.
-- Ga overdag zoveel mogelijk naar buiten --
Ga bijvoorbeeld ook in de winter als het kan in het licht op de fiets naar je werk. Of maak rond het middaguur een wandeling. Ook als het bewolkt is pik je op die manier toch wat daglicht mee.
-- Daglichtlamp --
Lukt het toch onvoldoende om licht te verzamelen, breng het licht dan naar binnen. Dat kan met een daglichtlamp. Misschien kun je aan je werkgever vragen of de verlichting aangepast kan worden. Of schaf een daglichtlamp aan en neem 10 dagen achter elkaar gedurende een half uur een ‘lichtbad’. Klinkt best als een toestand, maar als je weet dat je de lamp gewoon naast ontbijtbord of je beeldscherm kunt zetten terwijl jij je ding doet, valt het weer mee. Toch? In mijn praktijk heb ik een daglichtlamp te leen. Voor iedereen die dat eens wil uitproberen.
-- Blijf bewegen --
Als je beweegt, maakt je lichaam endorfines aan. Daar word je blij van en je krijgt energie. Dat heb je dus extra hard nodig in de winter. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn. Maak tóch die wandeling, ook al heb je geen zin. Je wéét dat je je erna frisser en prettiger voelt.
-- Slik vitamine D --
Vitamine D wordt ’s zomers in onze huid aangemaakt onder invloed van zonlicht. Veel mensen in Nederland hebben aan het eind van de winter een tekort hieraan. Gevolg: lusteloosheid, moe, spier- en gewrichtsklachten. Gelukkig kun je vitamine D bij iedere drogist kopen. Begin in de winter al met slikken om in de vroege lente minder last te krijgen van voorjaarsmoeheid.
-- Verlang wat minder van jezelf --
Het helpt om er rekening mee te houden dat je in de winter nou eenmaal niet op je best bent. Door je agenda iets minder vol te zetten. Door tijd voor jezelf, voor beweging en voor licht te nemen frustreer je jezelf minder. Zo zet je de zaken wat minder op scherp.
-- Focus op de leuke dingen –
Ook al zou je het liefst op de bank blijven hangen, de winter zit vol met kleine leuke dingen. Seizoensgebonden feesten, afspraken die je kunt maken en activiteiten die je voor jezelf kunt plannen: saunabezoek, wandelen of sporten met vrienden, voorzaaien in de vensterbank, en vaas met tulpen op tafel zetten, verzin het maar. Alleen het bedenken ervan helpt al tegen negatieve gevoelens.
Als het toch erger is dan dat…
Als je deze maatregelen op tijd neemt, kun je je winterdip enigszins inperken. Heel veel mensen hebben last van een winterdip.
Maar is het meer dan dat, ga dan naar je huisarts.
Als je nergens meer ècht plezier aan beleeft, je je somber voelt en daarnaast ook overbodig, schuldig en/of waardeloos. Als je je sociaal bijna geheel hebt teruggetrokken, je eten je niet meer smaakt of je juist heel veel bent gaan eten, als je daarnaast ook slecht slaapt of juist heel veel. Dan kan het zijn dat er iets anders aan de hand dan een ‘gewone’ winterdip. Ga dan naar je huisarts.
Ik hoop dat je hiermee uit de voeten komt, Gonda.
En zoals je snapt kun je in oktober al maatregelen gaan nemen zodat het volgend jaar misschien wat minder klachten hebt. Maar eerst hebben we nog een lange lente en zomer tegoed.
Groeten van Froukje van Praktijk de Bovenkamer